باغ تخت، یکی از آثار تاریخی باشکوه شیراز است که هنر باغ‌آرایی ایرانی به خوبی در آن نمود یافته است. این بنا در طول تاریخ دچار تغییر و تحولات زیادی شده و فراز و فرود بسیاری را تجربه کرده است. اثری که امروزه از آن باقی مانده با بنای اولیه تفاوت دارد، اما تا حدودی استحکام خود را حفظ کرده و بعد از این همه سال هنوز پا بر جاست.
باغ تخت شیراز، عمارتی نه طبقه است که طبقه ها از طریق پله به هم مرتبط می‌شوند و در نهایت به دو عمارت کلاه فرنگی با ایوان‌های متعدد می‌رسند. بر اساس توصیف‌هایی که در اسناد و سفرنامه‌ها وجود دارد، در مقابل این باغ استخری بزرگ با فواره‌های بلند قرار داشته که بر زیبایی باغ می‌افزوده و حتی امکان قایق‌سواری در آن وجود داشته است. همچنین درختان کاج و سرو بلندی اطرف استخر را فراگرفته بودند که چشم انداز زیبایی برای طبقات مختلف عمارت به وجود می‌آورده اند.
بنای اصلی این باغ، در قرن پنجم هجری توسط اتابک قراچه بر قطعه کوهی در جنوب «بابا کوهی» ساخته شد و «تخت قراچه» نام گرفت. موقعیت مکانی این باغ بیش تر مناسب قلعه و دژ بود، اما به دلیل منظره زیبا و آب وهوای خوشش به محل تفریح و تفرج تبدیل شد. زیبایی و شکوه این باغ در آن دوره آوازه بلندی داشت و در کتاب‌ها و سفرنامه های پیش از دوره گورکانیان از آن یاد شده است. طبق توصیف ژان باستین تاورنیه، باغ تخت در فاصله‌ی قرن پنجم و ششم تا اواسط دوران صفویان، شامل بنایی در لبه دامنه بوده و دریاچه ای بزرگ در پایین آن قرار داشته است و می توان گفت که تا پیش از حکومت قاجاریان، باغ به سه بخش بالا، میانه و پایین تقسیم می شده است.
در دوره قاجار، آقا محمدخان در باغ تغییراتی ایجاد کرد و به دستور او عمارتی در بالای تپه، به جای عمارت پیشین ساخته شد. پس از آن، باغ «تختِ قاجار» نام گرفت. تکمیل و مرمت این باغ در حکومت‌ها و دوره های بعدی ادامه یافت. در زمان حکومت فتحعلی شاه، بخشی از قلعه آن ترمیم شد و در زمان محمد شاه بازسازی عمارت صورت گرفت و حوض و حمام و محوطه‌های جدیدی به آن اضافه شد.
باغ تخت در دوره قاجار، در اوج شکوه خود قرار داشت و سه عرصه "باغ استخر"، "باغ مطبق" و "باغ خلوت" را شامل می شد. پس از این دوره، باغ کم کم رو به افول گذاشت و از رونق و شکوه آن کاسته شد. بخش‌هایی از عمارت آن نیز از بین رفت و درختانش خشک شدند و به فراموشی سپرده شد. در همین دوره بود که نام آن از «تخت قاجار» به «باغ تخت» تغییر یافت.
در حال حاضر، باغ تخت شکوه و زیبایی گذشته را ندارد، اما می‌توان رد کوچکی از شکوه گذشته را در آن دید. مکان کنونی این باغ، بین چهارراه باغ تخت و خیابان جمهوری در شیراز است و از هفتاد سال قبل به مرکز پیاده ارتش تبدیل شده است. به همین دلیل، در حال حاضر امکان بازدید از آن وجود ندارد و به عنوان پادگان نظامی استفاده می شود.
.jpg)
_01.jpeg)
